Hun İmparatorluğu, Hunlar’ın kurduğu imparatorluktur, Türk tarih literatüründe Avrupa Hun İmparatorluğu olarak adlandırılır. Hunlar Avrasya kökenli bir boylar konfederasyonudur.

350 yılında Asyabozkırlarından batı yönünde harekete geçmişler; dönemlerine göre çokgelişmiş silah ve donanımları, yüksek hızları ve üstün savaştaktikleriyle önlerine çıkan kavimleri sürerek ya da egemenlik altınaalarak Avrupa’nın neredeyse tamamını işgal etmişlerdir. Hunlarınbaskısıyla oluşan bu büyük hareketlilik Avrupa’nın sosyal, kültürel,demografik yapısını alt üst eden ve bugünkü yapının temellerinioluşturan Kavimler Göçünü başlatmıştır.

Kuruluşu

Kuzey Hun Devleti’nin yıkılmasının ardından dağılan ve batıya çekilen Hunlar, Ural Nehri ve İdil Nehri arasına yerleşmişlerdir. Ardından Hunlar, bu bölgedeki Türk boylarını egemenlikleri altına almıştır. 4. yüzyılın ortalarında Aral Gölü ile Hazar Denizi’nin kuzeyindeki Alan ülkesini ele geçirdikten sonra, 374 yılında Balamir komutasında İdil Nehri kıyılarında görünmüşler, Karadeniz’in kuzeyindeki düzlüklerde yaşayan Ostrogotları ve Vizigotları yenilgiye uğratmışlardır. 375 yılında Ostrogotlar ve Vizigotlar, Hunların saldırılarından dolayı batıya doğru yönelmişlerdir. Böylece Kavimler Göçü başlamıştır.

Balamir’den sonra 378 yılında Alypbi, Hun İmparatoru olmuştur. 378 yılında Hunlar, Tuna Nehri’ni geçmişler ve Trakya’ya kadar ilerlemişlerdir. Hunlar, Trakya’ya kadar ilerlemelerine rağmen Roma İmparatorluğu’ndan bir direniş görmemişlerdir. Hunların baskısı altındaki Barbar Kavimler, Roma İmparatorluğu’nu zorlamaya başlamışlardır. Roma İmparatoru I. Theodosius’un 17 Ocak 395 tarihinde ölmesi üzerine Hunlar tekrar harekete geçmişleridr.395 yılında Hun orduları Balkanlar üzerinden Trakya’ya akın yapmışlardır. Yine aynı yıl Kafkasya’dan gelen Hunlar, bugün Lübnan’da bulunan Sur şehrinde, Şanlıurfa’da ve Antakya’da bir süre kalmışlar sonra tekrar Karadeniz’in kuzeyindeki topraklara dönmüşlerdir. Bu olay ile Türkler ilk defa Anadolu’ya gelmişlerdir.

Yıkılışı

Son seferinden kısa süre sonra 453’deAtilla öldü ve tahtına en büyük oğlu İlek geçti. Ancak diğer oğullarıDengizek ve İrnek taht kavgasına girdiler. Çıkan karışıklığı fırsatbilen bazı kabileler birlikten ayrıldı ve devlet dağılma sürecinegirdi. Atilla’nın ölümünden bir yıl sonra Hunlar Nedao Savaşı’nda yenildi. İlek’in yerine tahta geçen Dengizik de 469’daöldü ve bu tarih bazı kaynaklarda Hun İmparatorluğu’nun sonu olarakkabul edilir. Atilla’nın en küçük oğlu İrnek bir kısım Hun kütlesiyledoğuya doğru göç etti. Karadeniz’in kuzeyindeki Türk kitleleriylekarışan bu kitle bugünkü Bulgarların ataları olduğu ve “Bulgar” kelimesinin “bulgalanmak = bulanmak = karışmak” kelimelerinden “bulanan” yani karışan anlamında türediği kabul edilir.