Congar Mehmet, Karadenizin Yaşayan En kıdemli Balıkçısı

Yaşarken heykeli yapılan değerlerimiz vardır bizlerin. Bu insanlarımız genelde milli kültüre bir çok sanat eseri, fikirler bırakmışlardır.

Kimileri ise bulundukları yerde yaşayan en son ilkler arasındadır.

İşte bu ilkler arasında bulunan bir yaşayan tarihi tanıtmak istiyorum sizlere. Yaşayan ve heykeli yapılan, her gün heykeline bakıp geçmişi hatırlayan bir değerimiz.

Anadolumuzun ücra bir köşesinde bulunan ilçemizdir Amasra. Fatih Sultan Mehmet Han’ın, Lalası Molla Gürani’ye ‘’Lala…Lala, Çeşm-i Cihan Bumu Ola’’. Dediği bir cennet yer. Kraliçe Amastris’in bir zamanlar yaşadığı, anıldığı bir ilçe.

Bendenizin de ruhunu dinlendirdiği ‘’fildişi kule’’, Amasra.

(Congar Mehmet’in NEŞE İsimli Kayığı)

İşte böyle bir ilçe de, 1933 yılında dünyaya gelmiş 2013 yılında ise heykeli dikilmiş, en eski balıkçılardan Mehmet ZOR ‘’ Congar Mehmet’’ i yazmak istiyorum sizlere.

Congar Mehmet, lakabı. Nüfustaki adı ile ilçe de sorarsanız kimse tanımıyor kendisini.

Congar Mehmet 1933 yılında Amasranın Zindan mahallesinde dünyaya gelmiş. Yani genç Türkiye Cumhuriyetinin yeni kurulduğu, ikinci dünya savaşının hazırlıklarının yapıldığı bir dönem.

Anadolunun her yeri, fakirlik içerisinde. Geçim çok zor.

Congar Mehmet, gençliğinde balıkçı kayıkları ile kararadenizde balık avlayarak hayatını idame ettiriyor o devirlerde. Denizden çıkardıkları balıklar ilk önce karaya çıkarıyorlar, sonra tartılıyor, daha sonra balık tutmaya gelen kaç tayfa var ise, ücreti bölünüp paylaşılıyor.

1950 yıllarından bahis ediyor Congar Mehmet:

–         Geçim çok zordu Amasrada, hatta Anadoluda, fakirlik vardı. Bir dal sigarayı üç dört kişi içtiğimizi hatırlarım.

–        

–         Tek geçim kaynağımız deniz di, deniz bize ne sunar ise onunla hayatımızı idame ettiriyorduk.

–         Tarihini tam olarak hatırlamıyorum, ama 150 Kuruşa ‘’Neşe’’ isimli bir kayık yaptırttım, biriktirdiğim parayla.

–         Toplam bu zamana kadar 4 adet kayığım oldu. Hepsinin adı ‘’NEŞE’’.

İşte böyle sıkıntılı bir hayat süreci.

Ve yine sıkıntılı ve yaşam kavgasına 80 yaşında yılmadan devam eden, Karadeniz’in en eski yaşayan balıkçısı.

Congar Mehmet, Amasra ve Bartın ilinden hiç dışarı çıkmamış başka illeri görmemiş bir insan.

Bu konuda şöyle diyor:

–         2008 yılı Ocak ayında eşimi kayıp ettim, eşim rahatsızlandığı sırada tedavisi için Ankaraya götürdüler. Benimde gelmemi istediler.

–         Amam denizi bırakamadım, gitmedim.

–         Deniz sevgisi bir başka, ben Karadenizi görmeden nefes alamam.

Hayatını halen Amasrada sürdüren Congar Mehmet, 2013 yılı sonunda büyük liman girişinde, Amasra Belediyesi tarafından bir heykeli yapıldı ve dikildi.

Amasra Belediyesi, ilçenin hatırlanması gereken emektar balıkçılarını, ilçede ki Balıkçılar Kooperatifine sormuş. Kooperatif ise, Congar Mehmet (Mehmet ZOR) un ilçenin en eski balıkçısı olduğunu ve heykelinin dikilmesi gerektiğini belirtmiş. Nihayetinde heykeli Karadenizin Yeşili ile Mavisinin birleştiği, 1850 yılında inşa edilen Yalı cami arkasında bulunmakta.

Karadenizden uzaktan geçen gemileri ve deniz sevdalılarını gönülden selamlamakta.

Congar Mehmet halen yaşamakta, 80 yaşında diri bir Balıkçı.

Anadolumuzun güzel yerlerinden biri olan Amasramızı ziyaret edenlere ‘’Congar Mehmet’’le tanışmalarını öneririm. Hatta büyük limanda bulunan ‘’NEŞE’’ isimli kayığı ile bir anı karesi oluşturmalarını.

Tüm balıkçı ve ekmeğini denizden çıkaran canlara selam olsun.

Saygı ve Sevgilerimle.

Emrah BEKÇİ

Araştırmacı Yazar.