Fazlullah Tabrızi Astarābādī (1339-1340 Astarabad(Gürgan) – 1394 Nahçıvan) ve Hurufilik

.
“Ebû Nasr Muhammed bin Muhammed bin Tarhan bin Uzluğ el-Fârâbî et-Türkî ya da Batı′da bilinen adıyla Alpharabius (872, Fârâb – 950/951, Şam), 8. ve 13. yüzyıllar arasındaki İslam’ın Altın Çağı’nda yaşamış ünlü filozof ve bilim adamı. Aynı zamanda gökbilimci, mantıkçı ve müzisyendir.
En önemli çalışmaları harfler üzerine olmuştur, harflerin kitabı diye bir kitap çıkarmıştır.
https://tr.wikipedi0.org/wiki/Farabi”
.
Bu tarihten 400 yıl kadar sonra harfleri inceleyen bir dini akım oluşmuştur, bu inanç insanlarına Hurufi-harf ile ilgilenenler denmiştir.
.
Harfler ile Kuran’ın okunması ve anlaşılmasını bir akım haline getiren kişi Fazlullah Tabrızi Astarābādī (1339-1340 Astarabad – 1394 Nahçıvan) Takma adı; el-Hurifi; Ḥurūfī hareketini kuran bir mistik
Takipçileri ilk önce Astarābād yakınındaki Toqchi köyünden geldi, sonra İsfahan yayıldı ve oradan küçük topluluğunun ünü Horasan, Irak, Azerbaycan ve Şirvan’a kadar geniş bir alana yayıldı.

1394/1395 dolaylarında Hurūfizm’in yayılması için Fażlullāh Nā’imī, Nahçıvan yakınındaki Alinja’da yakalandı ve hapsedildi. Ardından, dini liderler tarafından mahkum edildi ve Timur oğlu Miran Şahın emriyle idam edildi.
https://en.wikipedi0.org/wiki/Fazlallah_Astarabadi
.
Hurûfilik ya da Hurûf’îyye (Arapça: حُرُوفِيَّة), adını Arapça hurûf (Türkçe “harfler”) kelimesinden alan, kutsal metinlerde harf ve kelimelerin sayısı, sırası ve diziliminin belirli şifreler barındırdığı iddiasıyla bunlardan ve kelime, cümle veya cümlecikleri oluşturan harflerin ebced değerlerinden metnin düz anlamı ile ilgili olmayan, telmih, ima, işaret gibi ikincil anlamlar çıkartan ve bu anlamlar üzerinden yeni anlayış ve kavrayışlara yol açan yaklaşımlara verilen addır.

İslam tarihinde Hurufilik mezhep olarak İran, Azerbaycan ve Türkiye’de 14. ve 15. yüzyıllarda etkin olan bir inanç akımı ve tarikattır.
https://tr.wikipedi0.org/wiki/Hurufilik
.
.
Azerbaycanlı ünlü şair Nesimi bu akımın bilinen insanlarındandır.
İmadeddin Nesimî (1369, (Azerbaycan, Şamakı)- 1417, Halep) veya uzun olarak Seyid Ali İmadeddin Nesimî mahlası ile tanınan, 14. yüzyılda yaşamış Hurûfi meşrep Türk divan şairi.
https://tr.wikipedi0.org/wiki/Nesimi
.
Selçuklu döneminde yazıları geometrik-simetri olarak yazan bu akımın bazıları Avrupa’ya kadar gitmiştir, Avrupa’daki Alevi-Bektaşi dergahlarında görülmektedir, Anadolu’da bazı inanç yerlerinde görülmektedir.

Selçuklu ve Osmanlı paralarında Hurufilik izleri, para insanlar arasındaki en önemli sosyal iletişim aracıdır.
.
Tire’de darp edilen hayvan motifli Osmanlı mangırları;

Hz.Ali sevgisi yalnız Bektaşi Alevi toplumunda değil eh-i sünnet arasında bile yayılmıştır. Hz. Alinin cenk hikayeleri yaygınlaşmış ve bir anlamda bu İslam büyüğü bir halk kahramanı şeklini almıştır, Abdulmecid Ferişteoğlu şair Nesimi’nin ve Şeyh Bedreddin’in çok yakın arkadaşı ve çağdaşı olup aynı zamanda Hurufiliğin çok önemli adlarından biridir. Hurufilik II Murat ve II Mehmed zamanında Padişahlar tarafından bile destek görmüş ve İran’dan gelen bir takım din adamları Anadolu’daki çeşitli tarikatlar içerisine nüfuz ederek etkinliklerini sürdürmüşlerdir.
http://www.ottomancoins.com/kose_yazilari/Tire_hayvanli/tireTR2.htm
.
Günümüzde bu görüşe ait üyeler ve teşkilatlar bulunmaktadır.

.

İran Türkmensahra Ak İşan Hocanın Hurufi hat çalışmaları, günümüzde Hurufiliğin oluştuğu yerde devam eden kültür.