1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte bağımsızlıklarına kavuşan ülkelerin karşılaştıkları ekonomik sorunları ve Türkiye’nin bu coğrafyadaki yerini daha iyi anlayabilmemiz için, öncelikle Sovyet dönemi ekonomi politikalarının kısa bir analizinin yapılmasında fayda bulunmaktadır.

SSCB dönemi ekonomi politikaları, genel hatlarıyla dikey sanayileşme temeline dayanmıştır. Bu politikanın ana unsuru, üretim süreçlerinin dikey bir yapıda çeşitli bölgelere yayılması, üretim aşamalarının bir bölgede başlayıp bitmesine imkan tanınmaması, hammadde temininden, ara üretim safhalarına ve nihai üretime kadar tüm aşamaların farklı bölgelere dağıtılması suretiyle, Birliği oluşturan Cumhuriyetlerin bağımsız üretim kapasitelerinin en asgari düzeyde tutulması prensibine dayanmaktadır. Bu tarz sanayileşme politikası, 1991 yılında Sovyetlerin dağılmasının ardından, yeni bağımsız ülkelerin karşılaştıkları ekonomik darboğazların ve serbest piyasa ekonomisine geçiş sürecinde yaşadıkları ciddi sıkıntıların temel nedeni olmuştur.

Sovyet dönemi ekonomik yapılanması uygulama açısından incelendiğinde, bu dönemde Özbekistan’da üretilen pamuğun % 96’sının işlenmek üzere Rusya, Ukrayna ve Belarus’a gönderildiğini, dünyanın üçüncü en büyük alüminyum fabrikasının Tacikistan’da kurulduğunu, ancak üretimin temel girdisi olan alüminyumun Ukrayna’dan getirildiğini görüyoruz.

Kısacası, Sovyetler dönemi ekonomik yapılanması, coğrafi ve etnik farklılıklar dikkate alınarak, planlı bir şekilde inşa edilmiştir. Amaç; dil, din, ırk, kültür ve tarih birliği olmayan toplumların iktisadi bağımlılık temelinde bir arada tutulmasıdır.