Suriye Türkmenleri ve yaşadığı yerler

Ev / Genel / Suriye Türkmenleri ve yaşadığı yerler

Suriye Türkmenleri ve yaşadığı yerler

9. yüzyılda Tolunoğulları döneminde ilk defa Türk hakimiyetine giren Suriye, 11. yüzyılda Selçuklu Türkleri’nin, 1260′a doğru Memlûk Kıpçak Türkleri’nin eline geçmiş, 1516 yılında Yavuz’un bu ülkeyi fethetmesiyle Osmanlı hakimiyetine girmiş ve 850 yıllık Türk idaresinden sonra 10 Ağustos 1920′de imzalanan Sevr Anlaşmasıyla Osmanlı Devleti’nden koparılarak Fransız kontrolüne bırakılmıştır. Bugünkü Suriye 17 Nisan 1946 yılında bağımsız bir devlet haline gelmiştir.

20. yüzyılın ortalarında çok sayıda Suriye Türkü Araplaşmış, böylece bu ülkede yüz yıllardır süren asimilasyon son dönemde de devam etmiştir.
Oğuz Türkleri’nin ve Memlûk Kıpçakları’nın torunları olan Suriye Türklerine Halep ve Rakka’da Bucakeli Türkleri Lazkiyede Bayır-Bucak Türkleri Humusda ise Oba denilmektedir. Türkler bu ülkede azınlık olarak kabul edilmemekte ve kayıtlarda Müslüman olarak geçmektedirler. Halk arasında ise Türkmenler olarak adlandırılmaktadırlar.
Suriye’de  Afşar,Bayat, Karakeçili, İsabeğli, Musabeğli, Elbeyli, Akar, Hayran, Çandırlı, Sincar gibi Türk boyları yaşamaktadır. Bu Türk boyları ile Anadolu’daki uzantıları olan Türk boyları arasında inançlar, gelenekler ve folklorik pratikler bakımından çok önemli benzerlikler tespit edilmiştir.

Suriye’de yaşayan Türkler’in nüfusu hakkında verilen rakamlardan 100.000 tahmini bu gün artık eskimiştir. Yakın zamanlarda verilen tahminler ise 1.000.000 –1.500.000 daha azdır ,gerçek rakamlar 2 – 3 milyon arasında tahmin edilir, Onlarada Araplaşmış Türkleri eklenirse onların sayısına  ikiye katlaşır.Suriye’de Toplam 523 Türk köyü vardır (büyük şehirler harlarından başka) . Suriye hükümeti, son yıllarda Türkçe yer adlarını Arapça’ya çevirmiştir. Havahüyük(Hava Köy) “Tel hawa ”,Taşlıhüyük “Tel Hajar ”İsabeğli “İseviye”, Kabamazı “Belutiye”, Tırınca “Ümitüyur”, Karınca “Behlüliye” olmuştur.

Suriye Türkmenlerinin Eğitim Durumu :

Suriye’de Türkçe eğitim yapan okullar olmadığı gibi. Türkleri bir arada tutan her hangi bir teşkilat da yoktur. Köy ve kasabalarda yaşayan Türkler kendi aralarında Türkçe konuşmayı sürdürürler. Yüksek eğitim yapan Türkler’in sayısı çok azdır ve Yarisina yakını Türkiye’deki okullarda okumuştur.Türkçe çıkan yayın organları, 1922′den 1937′ye kadar, sürgündeki Refik Halit’in de katkılarıyla renklendirdiği, “Doğru Yol” ve “Vahdet”‘tir.

Suriye Türkleri, şiveleri ve edebiyatları bakımından Türkiye’nin bir uzantısı gibidirler. Suriye’de konuşulan ağız da, Adana ,Hatay ve Gaziantep bölgesinde konuşulan Türkmen ağızlarının bir devamı niteliğindedir.hama ve humus Türkmenlerinin şivesi eski Osmanlı diline daha yakın. Ve bazı ülkelerde Azerbaycan diline yakın olunmaktadır.

Suriye Türkmenlerinin Ekonomi Durumu :

Türkmenler özellikle  Halep,Lazkiye,Humus,Golan,hama,  Cezire ve Suriye- Türkiye sınır boylarında yaşamaktadırlar. Hayvancılıkla, tarımla ve halı dokumacılığıyla uğraşırlar ,Halep yaşayan Türkmenlerin geneli Ayakkabılıcılıkla ,Terzi ,Oto tamirciliğile Uğraşmaktadırlar.

Halep Türkmenleri :

Osmanlı Devleti döneminde Türk nüfusunun idari merkezi Halep’ti. Halep, sokaklarında Türkçe konuşulan bir yerdi. Türk mimari ve sanat eserleri Halep’te oldukça çoktur. Suriye’de Halep şehiride daha çok yaşayan Türkmenler vardır şehir merkezi Höllük harası (Semt )(büyük bir Türkmen Mahallesi ,Türkmen nüfusu 400,000 tahmin edilir ), Jerablus, Münbiç,El bab ,Çobanbey, Musabeyli, Azez nahiyeleri ve yörelerinde Türkmenler yaşamaktadır , Bu şehir ve nahiyelere bağlı Türkmenler’in yaşadığı köy sayısı ise yörelere göre şöyledir: Cebeli Sema’nın doğusunda nahiye merkezi ile 16; Kilis’in güneyinde Azez Kazası’na bağlı, Azez ile Aferin Suyu arasında 17, Azez’in doğusunda 29, güneyinde Halep’e bağlı 3; Çobanbey Nahiyesi’nde Münbiç Kazası’na doğru 54, El bab ile Münbiç arasında 15; Baraklı Oymağı’ndan Cerablus Nahiyesi’ne bağlı 26; Sacır Suyu’nun güneyinde 23; Urfa hudud nahiyesi Mürşid Pınarı ve Akçakale Kazası’nın güneyine isabet eden ve Belih Irmağı’na kadar uzanan sahada 59 köy olmak üzere .Halep Bazı Türkmen köyleri : Havahüyük (Hava koy ),Daşlıhüyük , Merhan (Balva ),Kersenli , Tileyle ,Cuppun ,Avşar , Kantara ,Nabga ,Delha ,Türkmen Barih , Çoban bey , Okuf ,Taş kapı , Zülüf , Kalhım ,Bab lemun , Sandı ,Sekizler ,Arap çördük ,Halisa ,Aiyaşa ,Mirze , Ağdaş ,Kerpiçli ,Arap azze ,Beyliz ,Usbağı ,Eşşekci , Cüb eldem (Kanlı Köy ) ,Kadılar ,Kurcu hüyük ,Gavureli ,Bel Veren ,Amerne ,Taflı ,Buzluca,Lilve , Yusuf Paşa , Taş Atan ,Dabis ,Tel Ayşa ,Bizağa ,Beş Çurun ,Sinekli ,Araz ,Kara Mirza ,Harap Mamal,Kara Köy ,İraal,Şüverin ,İğde ,Kara Yakup ,Kara Taş ,Kara Kuzu ,Kara Baş ,Küllü ,Kurt ,Kındıra , Cekke ,Üveylin ,Tiral,Hedebet ,Öküz Öldüren ,Buyan ,Dadlı ,Belli,Samandere ,Harjelle ,Tat Humus ,Bahverte ,Ziyrat ,Dabık ,Yazlı Bağ ,Birelli ,Bandarlık ,Anbarlı ,Hacı Hasanlı ,Memeli ,Duraklı ,Buyan ,Sakal Veren , Ballı.

Bayır Bucak ( Lazkiye ) Türkmenleri :

Suriye Türkleri, ferdi kaçışların dışında, 1945, 1951, 1953 ve 1967 yıllarında Türkiye’ye toplu olarak göçmüşlerdir. Sayıları kesin bilinmeyen bu göçmenler, Kırıkhan, İskenderun ve Adana’ya yerleştirilmişler ve 1977 yılında Kırıkhan’da 1994 yılında da İskenderun’da “Bayır-Bucak Türkleri Yardımlaşma Derneği” kurmuşlardır.
Suriye’nin Akdeniz kıyılarında, başta Lazkiye şehir merkezi Cimmel Harası (Türkmen Mahallesi) olmak üzere Basit, Bayır, Behlüliye, Kesap nahiye ve köylerinde Bayır-Bucak Türkler yaşamaktadır Bu şehir ve nahiyelere bağlı Türkler’in yaşadığı köy sayısı ise yörelere göre şöyledir: Lazkiye vilayet merkezi ve Kesap Nahiyesi’ne bağlı 6; Bucak bölgesinde sahil boyunca 84; Behlüliye Nahiyesi’ne bağlı 12; Bayır Nahiyesi merkezine bağlı Kebeli’nin kuzeyinde 27, doğusunda 8, güneyinde 11; İncesu’nun batısından güneye doğru olan bölümünde 20, doğusunda 17. Suriye hükümeti, son yıllarda Türkçe yer adlarını Arapça’ya çevirmiştir. İsabeğliİseviye“, KabamazıBelutiye“, TırıncaÜmitüyur“, KarıncaBehlüliye” olmuştur. Bazı Türk köyleri : (Karamustafa, Büyükpınar,Köy Çiçekliyazı mahalleleri) , hayat, sallor, al yamamah, assamra, al ğassaniyeh, kastalmaaf, ğamam, um tuyur,  zınzıf,  Turunç, Meydancık, Hacranlı Hasancık Saray, Camuslu, Bödirsiye, Karaca, Çamurlu, Bostancık, Fakıhasan, Karabacak, Mollomahmutlu, Ubeydiye, Karamanlı, Kara Cücük, Türkmenli, Çalkamanlı, Sağırt, Ali, Elmalı, Abanlı, Bayır nahiyesinden, Gebelli, Dervişhan, Gebere, Şeren, Karaahmet, Gökdağ, Yumuşak, Mılıklı, Kebir,Murtlu, Karakisa, Ulucak, Kara pınar, Aşağı Karamanlı, Yukarı Karamanlı, Saldıran, Karacağız, İsapınar, Kulcuk Pınar, Kulcuk, Çukurcak, Nisibin, Dağdağan, Çovkaran, Sarraf, Kapıkaya, Ablaklı, Kapaklı, Çanacık, Korali, Çınarlı, Kızıkçuracık, El Kasap, Kislecik, Mahruka, Kuruca, Kızınca, Ağcabayır, Cümeren Yamadı,  Burc-İslam,  Sulayıp .

Hama Ve Humus Türkmenleri :

“Humusta kim derse ben Türkmen değilim o asılında  humuslu değildir ” , işte Suriye tarihçisi ( Süheyl zakkar) demiş  , çünkü ona ve eski  Arab tarihçisine (bin el esir )a göre, 11. yy humusu büyük bir deprem yıkmış, tamamını viran etmiş sonra humusu yeniden tamir eden Türkmenlerdir (zingilar ve Selçuklular), Nureddin Mahmut bin zingi tarafından, humusun merkezinde eski haralarından birinin adı haratul-Türkmen(Türkmenler harası) ve eski şehir kapılarından birisi  babu- türkmen (Türkmen kapısı) ama bu günlerde bu haralarda yaşayan Türkmenler tamamen arablaşmış .

Suriye’nin Hama-Humus şehirleri ve Lübnan sınırı arasında kalan kısımdır. Türkmenler genellikle Humus’ta ve Humus köylerinde ve bazı Hama köylerinde yaşamaktadırlar. Osmanlı imparatorluğun devrinde Buralara yerleştirilmeğe davet edilen ve iskana me­mur olan oymaklar şunlardır: Kara Avşar, înallu, Döğer oğlanı, Hama Değeri Mustafa kethüda, Hama Düğeri tabi-i Derviş kethüda, Şam Beğmişlüsü, Hüccetlü, Kapu-uşak, Eymir-i Dündvarlu, Çozlu Çerkez-oğulları, îdris Kethüdaya tabi Abalu, Tokuz han Harbendelüsü, Kara Tohtemürlü, Köse Kethüdaya bağlı Şerefli, Uşak obası, Beşîr-oğulları obası, Eymir-i Sincarlu, Bozlu, Ebu Derda’ya bağlı olan Bozlu ,Tohtemürlüsü, Salur (Sellüriyye) türkmenleri, Dindaş oğlu îsmail Bozulus’a bağlı olan Genceli Avşarı, Kızıl Ali, Danişmendlü’ye tabi Kara Halil .

Humusa bağlı bazı Türkmen köyleri : baba amr harası ( bugünkü Türkmenler Mahallesi ) Tel Kelah ,zara, mitras, bdada, arcun, alhusun, dar kabira, kızhıl, üm al kasab, samalil, burc kaya.

Hamaya bağlı bazı Türkmen köyleri : akrab (kara halili), tulluf, hazzur, huvvır el trukman, bıt natır , hırmıl

  • Kunteyra Bölgesi Türkmenleri :

Burası Filistin sınırına çok yakındır. Kafkasya’dan gelenler 1878′de buraya yerleştirilmişlerdir. bağlı bazı Türkmen köyleri : hafr, al kadırıyye, kafr nafah, zabya, al rezzanıyye, ahmadıyye, huseynıyye, ayn kura, ayn sümsüm, ayn alak, üleyka, ayn ayşa ,mecif elşemis .

Şam ve Draa Türkmenleri :

Şam ve Draa Türkmenleri ise geneli şehirde yaşırlar ,şamda özellikle Barza  ,Kasyun semtlerinde yaşıyorlar .


Hakkında Hüseyin Bozan

www.facebook.com/bozanhuseyin
www.facebook.com/havahuyuk.halepturkmenleri
www.facebook.com/halepturkmenleri

İlginize teşekkürler


Tayfur köyü antik Trakyen tahtı

Trakyen yarımadası Tayfur köyünde Trakyenlerden günümüze tarih

Çanakkale Trakyen yarımadası ( Thracian Chersonesos) Tayfur köyü mübadele Türklerinin Rumlardan kalma köyüdür. Kaya oyma Trakyen …


Çok yaşlı dut ağacı- Karainebeyli

Gelibolu Karainebeyli Kalaycı dede antik alanı

Kalaycı dede  antik alanı Gelibolu  Karainebeyli köyü Kara Nebi antik mezarlığı yakınındadır. Kalaycı dede  antik …

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


 


*


Hakkında antikor