Türkiye’de yerli motor üretim tarihi

Ev / Bilim Haberleri / Türkiye’de yerli motor üretim tarihi

Türkiye’de yerli motor üretim tarihi

NECMETTİN ERBAKAN
1953 yılında Aachen Teknik Üniversitesi’nde “dizel motorda ateşleme işlemleriyle ilgili teori” konulu doktora derecesini aldı . Bunu, araştırma alanında ve Leopard tankının gelişiminde rol aldığı Deutz’da  başmühendis olarak takip etti.

https://de.wikipedia.org/wiki/Necmettin_Erbakan
http://publications.rwth-aachen.de/record/80847

1954 Kayseri Şeker 1954 yılından hizmet vermeye başlayan Kayseri Şeker Fabrikasının kurulmasına Bakanlar Kurulu’nun 26.11.1954 tarihli kararı ile izin verilmiş, 7 Nisan 1954 tarihinde temeli atılan Kayseri Şeker Fabrikası, 24 Ocak 1955 tarihinde makine montajına ve 2 Ekim 1955 tarihinde deneme kampanyasına başlamıştır.

.

200 ORTAKLI İLK YERLİ MOTOR ÜRETİMİ

1956 GÜMÜŞ MOTOR, Türkiye’ nin ilk dizel motor fabrikası olarak İstanbul’da, Kayseri Şeker Fabrikası arazisine kuruldu.
İlk Yönetim Kurulu;
Prof. Dr. Necmettin ERBAKAN
Süleyman İSHAKOĞLU
Zeki AYTAÇ
Adil SARAÇOĞLU
Enver APTİK
Fehmi BİLGE

.

1960 yılında Dönemin Başbakanı merhum Adnan MENDERES fabrikayı ziyaretinde, “… ben çiftçiyim. Bu motorları kendim kullandım. Bunun ne kadar büyük bir adım olduğunu çok iyi biliyorum. Türkiye’ de bunların yapılabileceğini görmek beni son derece memnun etmiştir.” demiştir.

Ülkemizin tarlalarına su pompalayıp can veren, deniz kıyısında duyduğumuz balıkçı teknelerinin dönüşünü müjdeleyene pat pat sesi ile efsaneleşen MOTOR; yurdumuzda 500.000 adet ve yurtdışında -ağır şartlara uygun olması sebebi ile- özellikle Afrika’ da 140.000 adet satma başarısını göstermiştir.
http://www.pancarmotor.com.
.

Necmettin Erbakan Türkiye’de otomobil üretilmenin kolay olduğunu dönemin askeri yönetimine – Cemal Gürsel’e teknik verileri ile inandırdı.
Askeri yönetim, askerin ihtiyacını karşılamak için Türkiye’de yerli otomobil üretimi emri verdi, üretim için verilen süreç 4.5 ay idi.

.

Devrim Otomobili

devrim.

1961 DEVRİM MOTOR Türkiye’nin ilk yerli otomobili Devrim; 1961 yılında, Eskişehir’de bulunan Tülomsaş, Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi tesislerinde, Türk mühendis ve işçisiyle, yerli malzeme kullanılarak, 129 günde imal edildi.
Herşey; Ordunun cadde binek ihtiyacını karşılayacak bir otomobil tipinin geliştirilmesi göreviyle başladı.

Her açıdan, tüm zorluklara rağmen yaklaşık 4.5 ay içerisinde
4 adet 50 beygirlik A4L (yandan sübaplı)
3 adet 60 beygirlik A4T (üstten sübaplı)
3 adet 70 beygirlik B3T (üstten sübaplı)
Toplam 10 motor imal edildi..

3 adet A tipi
4 adet B tipi
Toplam 7 şanzıman imal edildi..

Toplamda 4 adet sedan otomobil imal edildi..

.

Cumhuriyet Bayramı törenlerine yetiştirilen otomobillerden biri, benzini bittiğinden dolayı, basın ve ithal otomobil satan çevrelerce karalanmaya çalışılsa da ikinci Devrim otomobili ile Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel; Hipodrom’a gidip geçit törenine katılırken, az evvel bahsettiğimiz çevreler Devrim otomobilini görmezden geliyor, otomobil projesi için harcanan 1 400 Lira eleştiriliyor ancak at ıslahı için ayrılan 25 milyon Liradan söz edilmiyordu.

Devrim Otomobilini tüm imkansızlıklara rağmen, geceli gündüzlü çalışarak ortaya çıkan ekibin üyeleri şu şekilde sıralanıyor:
*Y. Müh. Emin Bozoğlu
*Y. Müh. Hakkı Tomsu
*Y. Müh. Nurettin Erguvanlı
*Y. Müh. Mustafa Ersoy
*Y. Müh. Celal Taner
*Y. Müh. Mehmet Nöker
*Y. Müh. Hüsnü Kayaoğlu
*Y. Müh. Necati Peköz
*Y. Müh. Nurettin Erguvan
*Y. Müh. Ercan Türer
*Y. Mimar Kemal Elagöz
*Y. Müh. Gültekin Sabuncuoğlu
*Y. Müh. Salih Kayasağın
*Y. Müh. Kemal Serdaroğlu
*Y. Müh. Şecaattin Sevgen
*Y. Müh. Kemalettin Vardar
*Y. Müh. Şahin Karadağ
*Mak.Mühendisi. Celal Taner
*Y. Müh. Faruk Akyol
*Y. Müh. Samim Özgür
*Y. Müh. Salih Kaya Sağın
*Y. Müh. Hamdi Tahıllıoğlu
*Y. Müh. Ferdi Mertcan Keskin
*Mak.Müh. Hamit İşeri
*Y.Müh. İsmet Özkan
*Y.Müh. Mustafa Seyrek
*Y.Müh. Hasan Dinçer
*Latif Dinçer
*Metalurjist İsmail Sıdal
*Y.Müh. Yavuz Yücel.

.

Yönetim Grubu
Y. Müh. Emin Bozoğlu – TCDD Genel Müdür Yardımcısı
Y. Müh. Orhan Alp – TCDD Fabrikalar Dairesi Başkanı
Y. Müh. Hakkı Tomsu – TCDD Cer Dairesi Başkanı
Y. Müh. Nurettin Erguvanlı – TCDD Cer Dairesi Başkan Yardımcısı
Y. Müh. Mustafa Ersoy – Eskişehir Demiryolu Fabrikası Müdürü
Y. Müh. Celal Taner – Adapazarı Demiryolu Fabrikası Müdürü
Y. Müh. Mehmet Nöker – Ankara Demiryolu Fabrikası
Y. Müh. Hüsnü Kayaoğlu – TCDD Genel Müdürlük Müşaviri
Y. Müh. Necati Peköz – TCDD Genel Müdürlük Müşaviri

Tasarım G
Y. Müh. Şecaattin Sevgen
Y. Müh. Kemalettin Vardar
Y. Müh. Şahin Karadağ

Karoseri Grubu
Mak.Mühendisi. Celal Taner
Y. Müh. Faruk Akyol
Y. Müh. Samim Özgür
Y. Müh. Salih Kaya Sağın
Y. Müh. Hamdi Tahıllıoğlu
Y. Müh. Ferdi Mertcan Keskin

Süspansiyon ve Fren Grubu
Mak.Müh. Hamit İşeri
Y.Müh. İsmet Özkan
Y.Müh. Mustafa Seyrek

Elektrik Donanımı
Y.Müh. Hasan Dinçer
Latif Dinçer

Döküm İşleri
Metalurjist İsmail Sıdal

Satın alma İşleri ve Maliyet Hesapları
Y. Müh. Yavuz Yücel
https://ipfs.io/ipns/QmVH1VzGBydSfmNG7rmdDjAeBZ71UVeEahVbNpFQtwZK8W/wiki/Devrim_(otomobil).html

.

Aracın yapımında, TCDD’nin Eskişehir’den başka Ankara, Sivas ve Adapazarı fabrikaları da rol alıyor..
Devrim Otomobili zamanının tasarım unsurlarını barındırırken, dönemin Japon Otomobilleri ve Doğu Avrupa otomobillerinden iyi olduğu Muhittin Şimşek tarafından yazılan “Cumhuriyet Dönemi Endüstrileşme Maceramız Yarım Kalan Devrim Rüyası” adlı kitapta vurgulanmaktadır. Batı kafasıyla otomobil yaptınız ama, doğu kafasıyla benzin ikmalini unuttunuz’’ sözü kadar Devrim Otomobilini anlatan “‘’Devrim Arabaları’’” adlı sinemada geçen, “Türkiye’de hiçbir başarı cezasız kalmaz”” sözü de düşündürücüdür..
Devrimin imali sırasında ayarlı direksiyon kullanılması gündeme gelir. Bu öneri kabul görmezken, kısa bir süre sonra bu uygulama Amerika’nın lüks otomobil markası “Cadillac” tarafından yeni bir uygulama olarak sunuluyor. Aslında Devrim Otomobili hakkında söylenecek, tartışılacak çok şey var. Ancak en önemli konulardan biri; 1961 yılında imal edilen bir otomobil için hayati öneme sahip kilometre saati dahil bir çok göstergenin, Türkçe olarak yer almasıdır. Günümüzde bir çok araçta göstergelerin Türkçe olduğunu göremezsiniz!
Bazı kaynaklara göre de, Devrim Otomobili’nin fikir aşamasında, ağır sanayi özellikle motor imali konusunda çabaları olan Necmettin Erbakan’ın da etkisi olduğudur..
Devrim Otomobili, bazı çevrelerce kabul görmemesine rağmen, gerek devlet kayıtları, gerekse tamamen yerli tasarım ve imkanlarla çalışılarak, hakikaten devrim yaptı.
Zira ülke insanı, tüm olumsuzluklara rağmen iyi şeyler yapabiliyor. Ancak devamını getiremiyor. Günümüzde yerli otomobil tartışmaları ve çabaları sürüyor. Devrim Otomobilinin isim hakları da Ankara’da yerli otomobil konusunda çalışma içinde olan bir firma tarafından alınmış durumda.
Devrim Otomobili ise zamana inat, halen çalışır durumda Eskişehir’de sergileniyor.
Çoğu kaynakta 4 adet üretildiği yazılan otomobilin; ancak bir tanesi günümüze kalmış durumda. Diğerleri nasıl ortadan kaybolduğuna dair, bir iz, bir kanıt maalesef yok. Aslında Devrimin bir ikincisi daha var. O da, Devrim Arabaları filmi için, birebir aynısı imal edilen, başrol oynayan Devrim!

Devrimin teknik özellikleri;
*4 silindirli, 4 zamanlı, 2070 cm3 hacminde benzinli motor,
*Silindir çapı 81 mm
*3600 devri/dakika azami motor devri,
*Azami hız 135 km/saat,
*Uzunluk 4500 mm, genişlik 1800 mm, yükseklik 1550, ağırlık 1250 kg.
Unutmadan, Devrim otomobili; Otomobil Distribütörleri Derneği’nin her yıl geleneksel hale gelen ODD Gladyatörleri Satış ve İletişim Ödülleri gecesinde sergilenmektedir.

.

“ Türkiye’nin 55 Yıllık Pancar Motor Serüveni
Gümüş Motor 1956 yılında yeni mezun bir mühendis olan Necmettin Erbakan’ın genel müdürlüğünde, devlet desteğiyle ilk yerli motorun üretilmesi amaçlanarak kuruldu. Yarım asır boyunca tarım ve denizcilik sektörlerine yönelik mamuller üreten Motor, 21’inci yüzyılın yüksek rekabet şartlarına dayanamayarak kapısına kilit vurdu.
Gümüş Motor ismi ile kurulan namı diğer Pancar Motor, 23 Ocak 1956 tarihinde paranın satın alabildiği en iyi teçhizatla donatıldı. İleri teknolojiye sahip global markalarla iş ortaklıkları yapıldı ve takip eden yıllarda tüm Türkiye’yi saran bir bayi ve tedarikçi ağı oluşturuldu.”

1964 PANCAR MOTOR yılında yapılan özelleştirme ile sahipliği Pancar Kooperatiflerine ve Şeker Fabrikaları’na geçti, adı Pancar Motor olarak değişti.

1980’lerin başına kadar Pancar Motor için her şey yolunda gitti, ürün sağlam ve kullanıcı ihtiyaçlarına uygun olduğu için geniş kitleler tarafından tercih edildi. Tarım faaliyetlerinin büyük oranda devlet desteği aldığı bu dönemde çok satıldı, yavaş yavaş yaşayan bir efsane halini aldı. O kadar ki, ağırlıklı olarak bu motorların tümüne, markasına bakılmaksızın “Pancar Motor” diye hitap edildi. Türkiye dışında başta Afrika ve Ortadoğu olmak birçok ülkeden alıcı buldu.
Dayanıklılık ve kalitesinin ünü tüm ülkeye, hatta ihracat yapılan yakın ülkelere yayıldı. Ancak takip eden yıllarda yavaş yavaş düşen üretim verimi, üretim kapasitesinin artmaması (hatta her yıl düşmesi), yükselen maliyetler ve artan rekabet ile Pancar Motor yavaş yavaş gücünü yitirdi, birçok defa iflas etme noktasına geldi.

1990 İki defa devlet desteği ile iflastan kurtarılan şirket 1990’lı yılların başından itibaren zarar üreten bir yapı haline geldi. İflas tehlikesi yaşadıkça varlıklarını satarak yola devam etti. Uzmanlara göre yapısal sorunları çözmeden, zaman kazanarak ayakta kalmaya çalıştı. Şirket yönetimi fabrikanın batmasına karşı çeşitli tedbirler alarak ayakta tutmaya çalıştı.

2011 Ancak fabrikanın üzerinde kurulu bulunduğu arsanın sahibi Kayseri Şeker Fabrikası son dokuz yılda ödenmeyen kira borçları nedeniyle mahkeme kararına dayanarak fabrikanın tahliyesini istedi. Fabrikada motor sesleri 2011 yılında sustu.
http://www.moment-expo.com/turkiyenin-55-yillik-pancar-motor-seruveni

.

Yerli otomobil meselesinin yeniden gündeme gelmesi üzerine “Erbakan’ın yaptığı Devrim”i hatırlatanlar oldu, ama ilk yerli otomobilimiz olan Devrim aslında Necmeddin Erbakan’ın eseri değildi.
Hiç şüphesiz, yerli otomobil davasının öncüsüdür Erbakan.
1961’de bu davayı dönemin devlet başkanı olan Cemal Gürsel’e aşılayan da Erbakan’dı.
Dolayısıyla, Erbakan’ın Devrim’e vesile olduğunu söyleyebiliriz.
Devrim otomobilinin imali sürecinde ise Erbakan hiçbir şekilde yer almamıştır.
Yer aldırılmamıştır.

“Ulaştırma Bakanlığı, Erbakan’ı bu işten dışlamıştır.”

Sebep?
Bilmiyoruz.
Belki Erbakan’ın irticai (!) kimliği sorun teşkil etmiştir.
Belki de Erbakan ‘Bu iş öyle iki ayağı bir pabuca sokarak yapılacak bir iş değil’ dediği için vazifeye münasip görülmemiştir.
1961 senesinin Haziran ayı ortasıydı ve “Milli otomobilin ilk numuneleri 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı törenlerine yetiştirilecek” deniliyordu…
Dört buçuk ayda yapılması isteniyordu bu işin…
Neticede vazife Devlet Demiryolları kadrolarına tevdi edildi ve imalat yeri olarak Eskişehir Cer Atölyesi belirlendi.

Devrim’in ilk iki numunesi gerçekten de 29 Ekim 1961’de görücüye çıktı.
Bundan iki gün sonra, Erbakan, dönemin ‘milliyetçi-mukaddesatçı’ gazetelerinden Yeni Sabah vasıtasıyla, Devrim hakkındaki mülahazalarını kamuoyuyla paylaştı.
Devrim tecrübesini cesaret verici bulmakla beraber, bazı eleştirileri de vardı Erbakan’ın.
Bu eleştiriler tabii ki yerli otomobil hamlesinin selameti içindi.

İlgili haberi okuyalım:
İlk Türk otomobilinin, Devlet Başkanı Cemal Gürsel’in arzusuna uyularak kuvveden fiile çıkması, bu imalata taraftar ve muhalif olan iki zümre arasında geniş akisler husule getirmiştir.
Gürsel’in ‘Bir aşağılık duygusu ile bizde otomobil yapılamaz diyenler utansın’ sözünden utanması icabedenler Türk otomobilinin imalatını kendi menfaatlerini düşünerek baltalamak isteyenlerdir…
Devrim adı verilen otomobilin seri olarak imalinin mümkün olup olamayacağı hakkında dün Teknik Üniversitesi Motörler kürsüsü Doçenti Necmettin Erbakan’ın malumatına müracaat ettik.
Devlet Başkanı Gürsel’in yakından tanıdığı ve Türk otomobilini gerçekleştirecek çalışmaları sebebi ile kendisine geniş itimat beslediği hatta bu vazifeyi bir devlet bakanlığı payesinde yürütmesini arzu ettiği
Erbakan şunları söyledi:
Eskişehir Cer Atölyesinin üç ay insan üstü gayret sarfederek meydana getirdiği iki otomobil, iki özellik taşımaktadır.
-Birincisi, bizde otomobil yapılamaz diyenlere güzel bir cevaptır.
-İkincisi, bu işi yapacaklara cesaret vermiştir.

Fakat otomobil, Teknik Üniversitesi Motörler Enstitüsüne sorulmadan yapılmıştır.
“Üzerinde çalışan arkadaşların otomobil ihtisası yoktur.”

Cer Atölyesi 1946’da üç dizel motör yapmış, fakat asıl işi Devlet Demiryollarına hizmet olduğundan seri imalata geçememişti.
Eskişehir’deki hareket bizim davamız için atılmış adımdır.
Üç ayda bir otomobil motörü imaline imkan yoktur.
Teknik birçok hataları olduğunu kabul etmek lazımdır.
Zira otomobil süt sağma makinesi veya dikiş makinesi değil, can makinesidir. Emniyet ister.
Bizim on aydır üzerinde çalıştığımız dava başkadır. Biz binanın maketini yaparak övünmek yerine aslını meydana getirmek gayretinde idik. Aslı dediğim şey seri imalattır.
Eskişehir’de arkadaşların yapmağa muvaffak oldukları otomobili tetkik ettikten sonra bunun bizim planlarımıza göre seri şekilde imal edilip edilmeyeceğini söyleyebilirim. Bu maksatla biliyorsunuz 9 firma oto sanayii için birleşmeğe hazırdır. İlerideki iltihaklarla bu rakamın 36’ya yükseleceğini tahmin ediyorum. Cer Atölyesi ilk adımı atmıştır. Şimdi iş memleket sanayiine bilhassa bunu yapmağa muktedir firmalara düşmektedir.”
(Yeni Sabah, 31 Ekim 1961)
.
Hülasa: Erbakan, Devrim’i yapan adam olmadığı gibi, bu arabanın imalindeki iş tutuş tarzına eleştirel bakıyordu.
Bu vesile ile Erbakan Hocamıza bir kere daha Rahmet-i Rahman dileriz.
Mercedes’in ne alemi var?
MHP Adana Milletvekili Muharrem Varlı, “Şimdi, yerli otomobilden bahsediliyor, çok güzel, ama sen et ithal ederken yerli otomobil yapmanın hangi anlamı var?” diye soruyor.
Demek ki Muharrem Bey Almanya’da milletvekili olsaydı Mercedes, BMW ve Volkswagen üretiminin durdurulmasını isteyecekti.
Geçen sene 3.5 milyon ton et ithal etmiş Almanya…
http://www.karar.com/yazarlar/hakan-albayrak/o-arabayi-erbakan-yapmadi-5406

.

ERBAKAN 1953 yılında Aachen Teknik Üniversitesi’nde “dizel motorda ateşleme işlemleriyle ilgili teori” konulu doktora derecesini aldı . Bunu, araştırma alanında ve Leopard tankının gelişiminde rol aldığı Deutz’da bir mühendis olarak takip etti
O günlere ait Erbakan’ın anlatımı..
“Almanya’daki motor mecmualarında çıkan makalemiz dolayısıyla direktör Flatz, KHD’nin umum müdürü olarak beni davet etti. O zaman Almanya leopard tanklarının motorlarını hazırlıyordu.”

“Bu tank motorları inkişaf bakımından teknik problemleri çok güç olan sorunlu bir motor idi.”

MÜHİM NOT
Dünyadaki birçok buluş savaş zamanlarındaki hayati önemlerden dolayı çok acil çalışmalarla yapılmış ve daha sonra geliştirilmiştir…
1961 yılında Türkiyede’ki yönetim askeri ihtilal yönetimidir… yerli otomobil yapımı isteği bu özellikle ivedi yapılmış, fakat tek hamlede başarılan bu önemli çalışmanın sonrası durdurulmuştur… birçok neden ileri sürülmesine rağmen, asıl neden “askeri kuralların uygulanması” dır, eğer dünyadaki sanayicilerin izlediği yol izlense idi, bu başarı Türkiye’nin motor sanayisinde geleceği kuracak tarihi misyonu sürdürebilirdi..
Zaten yapımında fikir babası Erbakan’ın bulunmayışı da aksak bir başlangıcın göstergesidir..
Aslında Türkiye’de birçok sivil üretim yönetimleri de askeri kurallar ile yönetildiğinden, Türkiye’de bilim ve sanayi topal yürümektedir.. bu sebepten Türkiye sanayide birçok ülkeden çok daha geri durumdadır.
En üzücü olan da yerli motor üretim tarihi hakkında bilgilerin çok yetersiz olmasıdır, bu önemli ibret tarihi yeterince işlenmemiştir, kayıtları Türk milletinden saklanmıştır…
Daha da üzücü olan 1962 yılında yerli üretilebilen motor ve otomobilin günümüzdeki devlet yönetimleri tarafından hala uygulamaya konmaması, yani; Türkiye devletinin ileriye değil geriye sayımının devam ettiğidir..

.
Kaynakça:
http://www.tulomsas.com.tr/1961.htm
http://www.eskisehir-bld.gov.tr/eskisehir_turu_devrim.php
http://www.devrimotomobil.com/main.php?kid=337
http://tr.wikipedia.org/wiki/Devrim_(otomobil)
http://www.otometre.com/2014/01/2014un-ilk-gunlerinde-istanbulda-bir.html
http://www.otometre.com/2010/02/2007-2010-model-devrim.html

Devrim Otomobili Nedir?

.


Hakkında admin

İlginize teşekkürler


1

Göçebe Türklerde el ölçü birimleri

Türkler tarihe daima göçebe millet olarak geçmiştir.. Asya Türkleri, Kazak, Kırgız, Moğol gibi göçebe Türkler …


türk yurdu

Güneş uygarlıkları Takvim ve Taman

Türklerin “Güneş kültürü” yaşamının bir çok tarihi örnekleri vardır. Bunlardan en önemlileri göçebe yurtlarıdır Tarih …

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


 


*


Hakkında antikor