Pomak adını yazılı tarihte ilk olarak kullananlar, Ami Boue (1838) ve Gersin K. Jiricek (1891), Paisy Hilendarsky 1700’lü yılların sonunda Müslüman Pomakların varlığına işaret etmiştir. Ayrıca 1871’de Pomaklara ait kütüphaneler yakılmış Pomak tarihi yok edilmiştir.

1877-1878 tarihlerindeki 93 Harbi’nin sonunda, Vacha Vadisi’nde 20 civarında köyde bulunan Pomakların başlattığı ayaklanma, Doğu Rumeli vilayetinden özerklik elde edilmesiyle sonuçlandı.

Timraş köyünü merkez alarak kurulan özerk Timraş Cumhuriyeti 8 yıl kadar sürebilmiş, 1886’da Bulgaristan egemen olmuştur.

TAMRAŞ DEVLETİ HARİTASI

.

Türkiye

Pomakların Türkiye’ye gelişi 1878 (eski takvime göre 1293 ve bu yüzden Türkiye’de genelde 93 muhaciri (macırı) adlandırması da yapılmaktadır) yılı Osmanlı-Rus savaşından sonra ve izleyen yıllarda yaşanan göçlerle yoğunluk kazanmıştır.

Çanakkale’nin bazı ilçeleri ile Samsun, Bafra, Çarşamba, Balıkesir, Bursa, Karacabey, Gönen, Manyas, Darıca, Şevketiye, Erdek, Edincik, İnegöl, Yenice, Çan, Biga, Edirne, İpsala, Keşan, Uzunköprü, Beykoz, Çatalca, Silivri, Adapazarı, Söğütlü, Ferizli, İzmir-Bayındır, İzmir-Dikili, Kemalpaşa, Babaeski, Demirköy, İğneada, Lüleburgaz, Pehlivanköy, Tekirdağ, Malkara’da çoğunlukla yaşarlar.