DÜNYADA DEMİRYOLU RAYLI TAŞIMACILIK TARİHİ
Raylı taşımacılık dünyadaki en ucuz kara taşımacılıktır, rayların üzerinde çok fazla yükü az enerji ile taşıyabilirsiniz, bu taşımacılık başladığı günden beri dünyanın ekonomik kara taşımacılığı raylı sistemler olmuştur..
.
Demiryolu taşımacılığı16. yüzyılın ortalarında Almanya’da atlı füniküler ve vagon yolları şeklinde başladı .
Modern demiryolu taşımacılığı, İngilizlerin Merthyr Tydfil’deki buharlı lokomotifi geliştirmesiyle, Richard Trevithick 1802’de Penydarren Ironworks ve Abercynon arasında bir buharlı lokomotif ve yük vagonları çalıştırdığında başladı.
Böylece Büyük Britanya’daki demiryolu sistemi dünyanın en eskisidir.
George Stephenson ve oğlu Robert’ın şirketi Robert Stephenson and Company tarafından inşa edildi, Locomotion No. 1 , 1825’te Stockton ve Darlington Demiryolu olan bir kamu demiryolu hattında yolcu taşıyan ilk buharlı lokomotiftir . George Stephenson ayrıca, yalnızca buharlı lokomotifleri kullanan dünyadaki ilk şehirler arası kamu demiryolu hattını inşa etti, 1830’da açılan Liverpool ve Manchester Demiryolu . Buharlı motorlarla, Sanayi Devrimi’nin önemli bir bileşeni olan ana hat demiryolları inşa edilebilirdi . Ayrıca, demiryolları nakliye maliyetlerini azalttı ve ara sıra gemilerin batmasıyla karşı karşıya kalan su taşımacılığına kıyasla daha az mal kaybına izin verdi. Kanallardan gelen değişiklikfiyatların şehirden şehre çok az değiştiği “ulusal pazarlar” için izin verilen demiryolları. Demiryolu ağının yayılması ve demiryolu tarifelerinin kullanılması, İngiltere’de Greenwich Ortalama Saatine dayalı olarak zamanın (demiryolu zamanının) standardizasyonuna yol açtı. Bundan önce, büyük kasabalar ve şehirler yerel saatlerini GMT’ye göre değiştiriyordu. Birleşik Krallık’ta demiryolunun icadı ve gelişimi, 19. yüzyılın en önemli teknolojik icatlarından biriydi. Dünyanın ilk yeraltı demiryolu olan Metropolitan Demiryolu ( Londra Metrosu’nun bir parçası ), 1863’te açıldı.
https://en.wikipedia.org/wiki/Rail_transport
.
.
OSMANLIDA RAYLI TA ŞIMACILIK TARİHİ
1854 Osmanlı Devleti’nde ilk demiryolu ulaşımı 1854’te Kahire-İskenderiye hattında yapıldı.
1856 – 23 Eylül 1856’da Anadolu’daki ilk demiryolu olacak İzmir-Aydın hattı
1856–1860 Köstence-Çernevo’da demiryolu hattının yapımı.
1857 – İzmir-Aydın hattını yapma ve işletme hakkını devralan “İzmir’den Aydın’a Osmanlı Demiryolu” adlı firma, törenle inşaata başladı.
1858 – Alsancak garı açıldı.
1860 – İzmir-Aydın demiryolunun ilk kesimi hizmete açıldı ve ilk taşıma yapıldı.(610 km)
1861–1866 Rusçuk – Varna demiryolu hattının yapımı.
1863 – 1866 İzmir-Kasaba hattının yapımı.(695 km)
1866 – İzmir-Turgutlu hattı.
1869 – İstanbul’da atlı tramvay hattı açıldı
1870 – Şirinyer-Buca arasında ilk banliyö hattı açıldı.
1871’de başlayan ve üç yıl süren inşaatın sonunda 573 metrelik Tünel hattı 17 Ocak 1875’te hizmete başladı
1871 – İstanbul’u Avrupa’ya bağlayacak Rumeli demiryollarının ilk kesiminde (Yedikule-Küçükçekmece) yolcu taşımacılığı başladı.
1872 – Osmanlı devleti tarafından İstanbul-Bağdat demiryolunun ilk parçası olarak düşünülen Haydarpaşa-İzmit demiryolu
1873 – Haydarpaşa-İzmit ve İstanbul-Edirne demiryolları hizmete girdi.
1874 – Osmanlı devleti tarafından yapılan ve dar hat olarak inşaa edilen Mudanya-Bursa hattı tamamlandı.
1880 – Yafa-Kudüs demiryolu hattının tamamlanması.(86 km)
1883 – Mersin-Tarsus-Adana demiryolunun yapımına başlandı.
1886 – Mersin-Tarsus-Adana demiryolu tamamlandı.
1888 – İstanbul’un Avrupa’ya demiryolu bağlantısı tamamlandı. Şark Ekspresi (Orient Express) İstanbul’a geldi.İstanbul – Viyana’ya bağlandı.
1888 – Haydarpaşa-İzmir-Ankara demiryolu imtiyazının Almanlar’a verilmesi.
1890 – Sirkeci garı açıldı.
1892 –Haydarpaşa-İzmit demiryolu hattının işletmeye açılması.
1893–1896 İstanbul-Selanik demiryolu hattının yapımı.
1893 – Haydarpaşa-İzmit hattı Adapazarı-Eskişehir-Polatlı üzerinden Ankara’ya kadar uzatma çalışmaları tamamlandı.
1894 – Selanik-Manastır demiryolu hattının tamamlanması.
1894 – Anadolu Osmanlı Şimendifer Kumpanyası tarafından Eskişehir Kütahya hattı hizmete açıldı.
1896 – Eskişehir-Konya hattı tamamlandı. İstanbul-Konya arası 2 güne indi.
1899 – Bağdat demiryolu imtiyazının Almanlar’a verilmesi.
1899 – Arifiye-Adapazarı demiryolu hattının açılması.
1900 – Şam-Medine ve Basra-Kudüs hatlarını içeren “Hicaz Demiryolları”nın yapımına Osmanlı devleti tarafından başlandı.Şam-Hama (498 km)
1902 – Konya’yı Adana-Musul-Bağdat üzerinden Basra’ya bağlayacak 2467 km’lik Bağdat demiryolu hattının anlaşması
1903 – İstanbul-Bağdat demiryolunun yapımı.
1906 – Haydarpaşa Gar’ının yapımına başlandı.
1908 – Hicaz Demiryollarında Şam-Medine arası tümüyle tamamlandı.
1911 – Adana-Mersin hattının Bağdat hattı ile birleşmesiyle Alman demiryolu da Akdeniz’de bir limana, Mersin’e ulaşmış oldu.
1912 – Varda köprüsünün inşaatı tamamlandı.
1918 – Doğu Anadolu’da Ruslar tarafından yapılan 356 km hat Türkiye’ye bırakıldı.
.
1. Dünya savaşında İstanbul elektrik santralının kömür ihtiyacını karşılamak için tekavil hattı oluşturulmuştur.
2. Dünya savaşında İstanbul-Çatalca ve Çanakkale-Gelibolu’da iki tekavil hattı kurulmuştur, bunlar Balkan korunma siperlerinin yapımı için kullanılmıştır.
.
Günümüzde Türkiye raylı sistem ağı genişletilmiştir.
.
.
İSTANBULDA RAYLI TAŞIMACILIK TARİHİ
ATLI TAMVAY:
1869’da İstanbul’da atlı tramvay hattı açıldı, çoğunlukla tek atla çekilen bu tranvaylara 50 kişinin bindiğini ve tek atın zorlanmadan çektiğini düşünür isek bu taşımacılığın maliyetinin ne kadar az olduğunu görebiliriz.
HALATLI RAYLI TÜNEL:
1871’de başlayan ve üç yıl süren inşaatın sonunda 573 metrelik Tünel hattı 17 Ocak 1875’te hizmete başladı, bu demiryolu taşımacılık sistemi 1863’te Londra’da hizmete giren yer altı toplu taşıma sistemlerinden sonra inşa edilen dünyanın en eski 2. yer altı toplu taşıma sistemidir.
1910 yılında elektrikli sisteme geçen Tünel, 1939’da İETT Genel Müdürlüğü’ne devredildi. 1970 yılında bir Fransız firması tarafından tamamen yenilenen Tünel, 90 saniyede Karaköy ile Beyoğlu’nu birbirine bağlamaktadır.
TRAMVAY HATLARI:
1966 İstanbul ve Kadıköy tramvay hatları
BANLİYO TREN HATLARI:
Osmanlı demiryolları tarihi ile başlayan günümüzde sadece Türkiye Cumhuriyeti sınırları ile sınırlı olan demiryolları, bu demiryolları ağı gelişmektedir.
EMİNÖNÜ – AVRUPA
HAYDARPAŞA – ASYA
MARMARAY DENİZALTI TÜNELİ
.
Günümüzde İstanbul raylı sistem ağı genişletilmiştir.
.
.
İZMİRDE RAYLI TAŞIMACILIK TARİHİ
1890 İzmir, Türkiye’nin üçüncü büyük şehri ve Anadolu’nun en önemli limanıdır.
Geçmişte İzmir, Türkiye’nin en büyük ikinci tramvay sistemine sahipti. Tramvaylar 1890 ile 1960’ların başı arasında işletildi.
Günümüzde İzmir raylı sistem ağı genişletilmiştir.
.
.
Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri demiryolları taşımacılığına önem verme miştir, bu sebepten özellikle tarım ürünleri taşımacılığı tarım ürünlerinin maliyetini çok yüksek şekilde arttırmaktadır, bu sebepten tarımsal üretim yeterince yapılamamaktadır, özellikle üç büyük liman şehrinin dışındaki şehirler nakliye maliyetleri sebebiyle sanayi şehri olamamaktadır, bu sebepten bölgelerde tarım ile uğraşmak zorunda olan Türk çifçisi fakir durumdadır, halk sanayi şehirlerine göç etmiştir, sanayi şehirleri nüfus artışı ile çok önemli sorunlar yaşamaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti kurucusu Mustafa Kemal’in “köylü milletin efendisidir” sözü, günümüzde “köylü milletin en fakiridir” şekline gelmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti tarım ürünlerini ithal ederek cari açık yükselmesi yaşanmakta ve buna bağlı olarak milli gelir seviyesinde ciddi azalma oluşturmaktadır, Türk halkı fakirleşmektedir.
.
.
Taşımacılık ticaret ekonomisinin olmazsa olmazıdır, ticaret yapmanın en önemli sistemidir, ticaretin ucuza mal edilmesi ucuz taşımacılıktır, ticaret mallarının pahalı taşınması pahalı maliyet oluşturur, pahalı maliyet ürünlerin fiyatını arttırır ve rekabet yapamayan ürünlerin satılmasını engeller.
.
Dünyanın gelişmiş ülkeleri karayolu taşımacılıklarını demiryolu ile yapmaktadır.
.
.
.
.
.
.