.

Şifreli kilit denince akla gelen tarih 1200 dür.

el Cezeri isimli fizik insanı dünyanın otomasyon tarihindeki tanıdığı en eski insandır.

el Cezeri’nin dönemine ait kilit örneklerini İran’da ki müzelerde bulmak mümkündür.

el Cezeri 1136 yılında Cizre’nin Tor mahallesinde doğmuştur. Sibernetik alanın kurucusu kabul edilen, fizikçi, robot ve matriks ustası bilim insanı İsmail Ebul İz Bin Rezzaz El Cezeri, 1233’te Cizre’de öldü. Lakabını yaşadığı şehirden alan El Cezeri, öğrenimini Türk Medresesi Camia da tamamlayarak, fizik ve mekanik alanlarında yoğunlaştı ve pek çok ilke ve buluşa imza attı.

Batı literatüründe M.Ö. 300 yıllarında Yunan matematikçi Archytas tarafından buharla çalışan bir güvercin yapılmış olduğu belirtilse de, robotikle ilgili bilinen en eski yazılı kayıt, Cezeri’ye âittir.

.

Dünya bilim tarihi açısından bugünkü sibernetik ve robot biliminde çalışmalar yapan ilk bilim adamı olan Cezeri’nin yaptığı otomatik makineler günümüz mekanik ve sibernetik bilimlerinin temel taşlarını oluşturmaktadır.”Mekanik Hareketlerden Mühendislikte Faydalanmayı İçeren Kitap” (El Câmi-u’l Beyn’el İlmî ve El-Amelî’en Nâfi fî Sınâ’ati’l Hiyel, Arapça: بَيْنْ اَلْعِلْمِ وَالْعَمَلِ اَلنَّافِعْ فِي صِناعَةُ الْحِيَلْ) adlı eserinde ortaya koydu. 50’den fazla cihazın kullanım esaslarını, yararlanma olanaklarını çizimlerle gösterdiği bu olağanüstü kitapta Cezeri, “Tatbikata çevrilmeyen her teknik ilmin, doğru ile yanlış arasında kalacağını” söyler. Bu kitabın özgün kopyası günümüze kadar ulaşamadıysa da, bilinen 15 kopyasından 10’u Avrupa’nın farklı müzelerinde, 5 tanesi Topkapı ve Süleymaniye kütüphanelerinde yer almaktadır.

.

el Cezerinin 1200 yılında şifreli kilitler ile alakalı yazıları;

.

.

.

.

.

.

.

RESİMLERİN ÜZERİNE TIKLAYIP TAM SAYFA OLARAK GÖREBİLİRSİNİZ..

.

Bu metinler orijinal metinlerdir.

el cezeri sadece bu eserleri yapmakla kalmamış, zamanın bölgesel yöneticisinin isteği üzerine çalışmalarını kitap haline getirmiştir.