Çin’de İslamiyet savaşları tarihinde Aktağ ve Karatağ İslam Türk toplumu 1514-1680

.
Çağatay (Moğolca: Цагадай, Tsagaday, Farsça: چغتاى خان Chaghatāī khān) Han’ın on üçüncü kuşaktan torunu aynı zamanda büyük Timur’un beşinci kuşaktan torunu Babür’ün dayısı olan Ahmet Alca Han’ın oğlu Said Han (1484-1533), uzun bir müddet Babür ile kader birliği yaptıktan sonra halkın da yardımı ile Kaşgar, Yarkent, Hotan şehirlerini ele geçirir ve 1514’te Yarkand Hanlığını kurar.
.
Yarkand Hanlığı (Arapça: ماَملاَكاَتي ياَركَند, mamlakati Yarkand, mamlakati Moghuliya, mamlakati Saidiya veya Seidiye Hanlığı) de denilen Doğu Türkistan’da 1514 ile 1680 yılları arasında Altışehir (Altıshahr) olarak bilinen Hotan, Yarkent, Yengihisar, Kaşgar, Aksu, ve Uçturfan gibi şehirleri içine alan bölgede egemenlik sürmüş bir hanlıktır.
https://tr.wikipedi0.org/wiki/Yarkand_Hanlığı
.
.
Aktağlık; Doğu Türkistan’da Nakşibendi tarikatının bir kolu.

Ahmet Kazani’nin ilk hanımından olan en büyük oğlu Hoca Kalan Muhammed Emin’in (Muhammad Amīn veya Ishān-i Kalān tanılır.) oğlu Hoca Yusuf (Khoja Yūsuf, ? – 1652/53) Doğu Türkistan’a gelmiş ve onun destekçilere Aktag (Akdağ) denilmiş ve Kaşgar’da güçlüydüler. Hoca Yusuf’un oğlu Afak Hoca’nın (sonra Hoca Hidāyat Allāh denilmiş), adından Afakiyye denilmiştir. Nakşibendi tarikatının iki önemli kolundan biri olan Afakiyye Qinghay ve Kansu’da yaşayan Salarlar ve Huiler’in çok önemli katkıları olmuştur.

Afak Hoca, Karatağ’ın destekçisi olan Yarkent Hanı İsmail Han tarafından kovulunca Keşmir yoluyla Tibet’e kaçmış ve orada 5. Dalay Lama (Ngawang Lobsang Gyatso)’dan yardım istemiştir. Dalay Lama çocukluğunda yanına gelip Budist eğitimini görmüş olan Cungar İmparatoru Galdan Han (1644 – 1697)’a mektubu göndererek Afak Hoca’ya destek etmesini istemiştir. 1678’de Galdan Han, 12.000 kişilik Cungar ordusunu Afak Hoca’ya vermiş ve İsmail Han ve ailesini esir alarak İli’ye götürüp hapisetmiştir.
https://tr.wikipedi0.org/wiki/Aktağlık
.
Karatağlık; Doğu Türkistan’da Nakşibendi tarikatının bir kolu.
Ahmet Kazani’nin dördüncü oğlu, Muhammed İshak Veli (Arapça: مُهَمَّد اِسهَق واَلِ ; Muhammad Esḥāq Walī) (? – 1599)’nin annesi, Satuk Buğra Han’ın soyundan gelen aslen Kaşgarlı olup, Kaşgar melikesi manasına gelen Çiya Kaşgari’dir. İshak Veli birkaç yıllar Doğu Türkistan’da bulunmuştur. Onun taraftarları Karatağlık (Karadağ) olarak bilirler. Karatağlık’lıların etkin oldukları şehir Yarkent’ir. İshak’ın adından İshakiyye denilmiştir.
Yarkent Hanı İsmail Han’ın da desteğini almıştır.
https://tr.wikipedi0.org/wiki/Karatağlık
.
.
.