Selanik yahudileri ve Selanik devleti 1224-1246

Türk Bilimi 16 Aralık 2018 genel, TARİH, Türk Devletler tarihi yorum Yap 2,509 Görünümler

52- Paul Tarsus ‘ Selanikliler’e İlk Epistle Helenleşmiş şehir hakkında bahseder.
Bu, İlk Epistle’nin Selaniklere yönelik yorumuna dayanmaktadır, 2:14
”Hıristiyan topluluğunun sadece Yahudi olmayanların (paganlar) ve Yahudilerin Selanik’teki kilisesinde küçük bir azınlık olduğunu düşündüklerine inanmaktadır.
.
100 yüzyılın 1. yarısında Selanik’te Yahudi topluluğunun varlığı için sağlam bir arkeolojik ve diğer yazılı kanıt yoktur. Ancak, böyle bir topluluğun varlığı, karakteri bilinmese bile, büyük olasılıkla kabul edilir.
Araştırmacılar, ilk Yahudilerin şehirde yaşadıkları yeri henüz belirlemedi.
.
1170’de Benjamin, Tudela’nın Selanik’te 500 Yahudi olduğunu bildirdi. Sonraki yüzyıllarda, yerli Rumen topluluğu bazı İtalyan ve Aşkenazi Yahudileri tarafından birleştirildi.
Bizans döneminde küçük bir Yahudi toplumu yaşamış, ancak belgelere veya arkeolojik eserlere hiçbir iz bırakmamıştır.

1204 Latin İmparatorluğu ile 1204 yılında kurulmuştur, “Yıkılmış olan Bizans İmparatorluğu’nu elde etmek için kurulmuş” devlettir.

1224 Selanik İmparatorluğu, Bizans Yunan kenti merkezli devlet Selanik’teki Komneno doukas hanedanı tarafından 1224 ve 1246 arasındaki Epirus yönetimi Kuruluş aşamasında, yetenekli Theodore Komnenos Doukas’ın kontrolundaki Selanik İmparatorluğu, İznik-Nicaea ve İkinci Bulgar İmparatorluğu İmparatorluğu’nu bölgedeki en güçlü devlet olarak karşıladı ve Konstantinopolis’i ele geçirmeyi amaçladı.

.
Selanik’in yükselişi, 1230’da Bulgaristan’a karşı Klokotnitsa’nın felaketiyle sona erdi ve Theodore Komnenos Doukas’ın yakalandığı yer oldu. Bir Bulgar vassalına indirgenen Theodore’un kardeşi ve ardılı Manuel Komnenos Doukas , kardeşinin çoğunun Makedonya ve Trakya’daki fetihlerini yitirmesini engelleyemedi ; devletin orijinal çekirdeği Epirus ise II . Michael Komnenos Doukas altında serbest bırakıldı.
1237 Theodore, 1237’de Selanik’i ele geçirdi, oğlu John Komnenos Doukas’ı kurdu ve ondan sonra kentin yöneticileri olarak Demetrios Komnenos Doukas , Manuel, Nika desteği ile Tesalya’yı ele geçirdi.
1242
Selaniki yönetenler bunu feragat ve rakip arasında hâkimiyetini kabul etmek zorunda kaldılar 1242 yılına kadar 1225/7 dan imparatorluk unvanı taşıyordu İznik İmparatorluğu.
Komnenodoukai bundan dört yıl sonra Selanik Despotları olarak yönetmeye devam etti, ancak 1246’da şehir Nikaea tarafından ilhak edildi.
https://en.wikipedia.org/wiki/Empire_of_Thessalonica
.
Selanik’in Komnenos Dukas hükümdarlarının listesi:

Theodoros Komnenos Dukas (1224–1230, 1225/27 imparator olarak tac giymiştir)
Manuil Komnenos Dukas (1230–1237, 1235/37 imparator olarak tac giymiştir)
İoannis Komnenos Dukas (1237–1242 imparator olarak; 1242–1244 Despot olarak)
Demetrios Komnenos Dukas (1244–1246 Despot olarak)
İznik İmparatorluğu tarafından ilhak edilmiştir
https://tr.wikipedia.org/wiki/Selanik_İmparatorluğu
.
.
Sefarad; İspanyadan kovulan Yahudiler
İbrani dilinde “Sefarad”, İspanya anlamına gelmektedir. İspanya dışında “Portekiz, İtalya, Kuzey Afrika, Türkiye, Ege Adaları ve Balkan Musevilerinin de büyük bölümü bu adla anılır”.
16.yüzyılda bütün bu gruplar, Judeo-Espegnol veya “Ladino” denen ve İspanyolca’nın Kastilya lehçesine ilave edilmiş; Türkçe, İbranice hatta Rumcadan gelen kelimeler ve deyimler ile bezeli bir dil konuşuyorlardı.
Bu dil bugünlerde unutulmaya başlanmıştır.
1492’de İspanya’dan kovulan Museviler, İspanya kökenli oldukları için kendilerine “Sefarad” adını koymuşlardır.
Genişletilmiş anlamda ise bugün, Sefarad, Aşkenaz olmayan tüm Yahudilere verilen addır.
Bugün Türkiye’de yaşayan 25.000 Yahudi’nin yaklaşık %96’sını oluşturan Sefaradlar’ın sayısı 24.000 civarındadır, %4’ü oluşturan Aşkenaz Museviler’in sayısı 1.000 civarındadır
.
Yahudi İspanyolcası, ya da Ladino; Hint Avrupa dil grubunun Latin koluna bağlı Eski İspanyolcadan kökenlenmiş olan bir dildir. Yahudiler tarafından konuşulduğu için “Judeo- (Yahudi)” öntakısını almış olan dil, bazı filologlarca Standart İspanyolcanın, tarihi bir varyantı olarak da değerlendirilmektedir.
Esasen, temel yapısı 15. yüzyıl İspanyolcasını yansıtmaktadır. Ve de zamanla, Türkçeden, Fransızcadan, İbraniceden, Yunancadan, Arapça’dan, bazı balkan dillerinden ve de diğer iberik dillerden birçok sözcüğü bünyesine katarak zenginleşmiştir.
Yahudi İspanyolcasını, yaklaşık 100.000 ila 200.000 kişinin konuştuğu düşünülmekle beraber tam sayısı bilinememektedir. Bunun sebebleri, bugün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olması, konuşanlarını genellikle 65 yaşının üstündekilerin oluşturması ve genç kuşaklara artık aktarılmaması, hiçbir ülkede resmi statüsünün bulunmaması ve ayrıca Modern İspanyolca tarafından asimile edilmesi olarak sayılabilir. Bugün, başta İsrail ve Türkiye olmak üzere birçok ülkede konuşulmaktadır.
.
Kaynak: Wiki
.