VI. İoannis ve Bizans-Osmanlı ortaklığı; Osmanlı nasıl kuruldu?

Türk Bilimi 22 Aralık 2018 genel, İmparatorluklar, TÜRK DÜNYASI KÜLTÜRÜ yorum Yap 4,029 Görünümler

.
Osmanlı devletinin 2. Hükümdarı olan Orhan Gazi üç Roma-Bizans prensesi ile evlenmişti.
Bunlardan birincisi Nilüfer Hatun’dur, Yarhisar tekfurunun kızı idi.
İkincisi Bizans imparatoru III. Andronikos’un kızı Asporça Hatun’dur.
Üçüncüsü de yine Bizans imparatorlarından VI. Yuannis Kantakuzen’in kızı Teodora

.
VI. İoannis, 1347–1354 arasında Bizans imparatorluğu yapmıştır.
Karısı İrini (Asena)Asanina’in babası Bulgar Çarı olan III. Ivan Asen’in oğlu olan Andronikos Asen; annesi ise Bizans İmparatoru VIII. Mihail’in kızı Eirene Palaiologina idi. VI İoannis Kantakuzenos ile İrini Asanina’nın isimleri bilinen şu çocukları olmuştur:
.
1. Matheos Kantakuzinos : Babasıyla ortak İmparator.
2. Manuil Kantakuzinos: Mora Despotu.
3. Andronikos Kantakuzinos: Vebadan ölmüştür.
.
4 – Maria Kantakuzini: Epir despotu II. Nikeforos Orsini ile evli
5 – Theodora Kantakuzini: “Osmanlı sultanı Orhan Bey ile evli.”
6 – Eleni Kantakuzini: Bizans İmparatoru V. İoannis ile evli.
.
Teodora’nın babası VI. Yuannis Kantakuzen, Bizans Paleolog hanedanına akraba idi, babası Mora valisiydi.
1328 yılında III. Andronikos tahta geçtiğinde devlet işlerinden kendisini çekmiş, yönetimi saray nazırı olan Yuannis Kantakuzen’e vermişti.
.
1341’de imparator III. Andronikos ölünce dokuz yaşında olan oğlu V. Yannis Paleolog devleti yönetecek durumda değildi, vesayeti saray erkânı tarafından Kantakuzen’e verilmişti.
Kantakuzen, çocuk imparatora vekaleti sebebi ile saltanat tacını giydiyse de bu durumdan hoşnut olmayan düşmanları tarafından Bizans sarayında ve komşu devletlerde entrikalar ve iç çekişmeler sürekli olarak devam eder oldu.
Bizans Patriği Yannis Kalekas Kantakuzeni aforoz etmişti, Kantakuzen naiplikten atılmıştı.
Hatta hapsedilmiş bulunan 200 kadar akrabası öldürülmüştü. Kurtulan altı kişiden birisi de Bizans tarihçisi Dukas’ın büyük babası Mihail Dukas idi.

.
Kantakuzen İstanbul’dan kaçarak mücadelesini Trakya topraklarında sürdürüyordu.
Önceleri düşmanlarına karşı Aydınoğlu Umur Bey’den yardım alarak ayakta kalabilen Kantakuzen; bir süre sonra Umur Bey’in kendi sıkıntıları dolayısıyla ondan yardım alamayınca Orhan Gazi ile irtibata geçti.
.
“Orhan Gazi 5 bin, 6 bin hatta 10 bin kişilik kuvvetlerle değişik zamanlarda Kantakuzen’e yardım ederek onu Bizans tahtında tutmayı başardı.”
.
Kantakuzen böyle kuvvetli bir savaşçı ile akrabalık bağı kurarak plânlarını başarı ile tatbik etmek istedi.
.
1345 Orhan Bey ile VI. İoannis Kantakuzenos 1345’den itibaren çok yakın şahsi ilişkiler kurmuşlardı.
.
1346 yılında Orhan Gazi’ye kızlarından Teodora’yı nikahladı. 1346’da Orhan Bey VI. İoannis Kantakuzenos’un ikinci kızı Teordora Kantekuzene Hatun ile bir evlilik yapmış ve Bizanslı kayınbaba ve Osmanlı damadı devamlı yakın ilişkilerde olmuşlardır. “Teodora’nın Bursa sarayına gelin gelmesi ile tarihin akışı değişiyordu. Osmanlı savaşçıları sık sık Avrupa topraklarına geçiyorlar, başı darda olan hükümdarlarının Bizans İmparatoru olan kayınpederini badirelerden kurtarıyorlardı.”
.
Rumeli’ye ikinci geçişinde (1352), Bulgarları Dimetoka’da yenmiştir. Bu harekatlarında Çimpe Kalesi, kendisine üs olarak verilmiştir.

Gelibolu başta olmak üzere Marmara ’nın batı kıyısındaki şehirleri ele geçirdiyse de, Bizanslılarla yapılan antlaşma îcabı, buraları daha sonra boşaltmıştır(Burada Bizans ile yapılan evliliklerin rolü olmuştur).
.
1347 Kantakuzen, Osmanlı devletinin hükümdarı Orhan Gazi’nin askeri yardımları sayesinde 1347 yılında, çok uzun zorlu mücadeleler sonunda terk etmek zorunda kaldığı İstanbul’a girmeyi başardı. Genç imparator ve annesine bağlılığını arz ederek, ortak İmparator ilan edildi ve Bizans tahtına oturdu. V. İonnis Paleolog ile kızı Eleni’yi evlendirdi. Bizans imparatoru ile Orhan Gazi Türk tabiri ile bacanak olmuşlardı.
.
“Gazi Süleyman Paşa Orhan gazinin oğludur, Sırplara karşı, Bizans’a yardıma giden Osmanlı kuvvetlerine kumanda etmiştir. Rumeli’ye geçerek Selanik’i Sırplardan almış ve Bizanslılara vermiştir (1349).”
.
1350’de Selanik’in alınması için imparatorun oğlu Matheos emrine büyük bir Osmanlı süvari birliği verilmişti.
.
1352 yılında Kantakuzen, Orhan Gazi’nin yardımlarına karşılık Gelibolu’daki Çimpe/Çimenlik kalesini vermişti. Orduya kumanda eden Orhan Gazi’nin oğlu Süleyman Paşa kaleye asker koymuştu.
“Rumeli’ye ikinci geçişinde (1352), Bulgarları Dimetoka’da yenmiştir. Bu harekatlarında Çimpe Kalesi, kendisine üs olarak verilmiştir.

Gelibolu başta olmak üzere Marmara ’nın batı kıyısındaki şehirleri ele geçirdiyse de, Bizanslılarla yapılan antlaşma îcabı, buraları daha sonra boşaltmıştır(Burada Bizans ile yapılan evliliklerin rolü olmuştur).
.
Türkler böylece ilk defa Rumeli’de toprak sahibi olmuşlardı. Bir yıl sonra Türkler Tekirdağ’a kadar olan yerleri ele geçirmişlerdi. “Durumunu sağlamlaştırdıktan sonra Türkleri 10 bin altın karşılığında Çimpe’den, 40 bin altın karşılığında da Gelibolu’dan çıkarma pazarlığına girişen imparator ret cevabı aldı. Her fırsatta her türlü yardımı aldığı Türklere ihanet eden Kantakuzen, Türkleri Avrupa topraklarından atmak için Sırplara ve Bulgarlara başvurduysa da netice alamadı. Artık iş işten geçmiş, Türkler Avrupa içlerine doğru fetihlere başlamıştı. Kantakuzen kendi ihtirasları uğruna yaptığı hatanın ne kadar büyük olduğunu anlamıştı ama artık çok geçti.”
.

.
Theodora Kantakuzini
.
Theodora’nın sebastokrator Nikeforos Kantakuzinos’un kızı olduğu düşünülür.
Akrabaları VI. İoannis’un tarihine göre, Nikeforos iç savaş sırasında Savoy’lu Anna’nın baş danışmanlarından biri olan Aleksios Apokaukos tarafından tutuklanmıştır.
Nikeforos daha sonra salıverilmiş ve 1350’li yıllarda sebastokrator olarak Hadrianapolis’ü idare etmesiyle kayıtlara geçmiştir. Donald Nicol, Nikeforos’un İmparator VI. İoannis’in kuzeni olduğunu iddia eder.
Theodora’nın annesi hakkında bilgi yoktur.
.
3 Eylül 1351 tarihinde Konstantinopolis’ten Trabzon’a gelmiş, 28 Eylül günü, Aleksios ile evlenmiştir. Yeni kocası bu sırada onüçüncü yaş gününden yaklaşık bir hafta geçmişti, Theodora’nın da yaklaşık o yaşta olduğu düşünülmektedir.
.
Yedi çocukları olmuştur:
1- Anna (1357 – 1406’dan sonra) Gürcüstan Kralı V. Bagrat ile evlenmiştir.
2- Basileios (Eylül 1358-1377)
3- III. Manuil (1364-1417), İmparator 1390-1416. Gürcü Gulkhan-Eudokia ile evlenmiştir.
4- Eudokia, 8 Ekim 1379 Limnia-Yeşilırmak-Çarşamba-Emiri Tacettin ile evlenmiştir, sonra Sırp prensi Konstantin Dragaš.
5- İsmi bilinmeyen kızı Chalybia-Ordu-Giresun Emiri Süleyman Bey ile evlenmiştir.
6- İsmi bilinmeyen bir başka kızı, Erzincan Emiri Mutahharten ile evlenmiştir.
7- Üçüncü ismi bilinmeyen kızı, Akkoyunlu şefi Kara Osman ile evlenmiştir.
.
.
Bütün bu evliliklerin bir sebebi var…, bölgedeki yöneticiler ile akrabalık bağı kurarak bölgede birlik, ya da zarar görmeden yaşamak. Tarihte çok görülen bu durum özellikle Bizans’ın son döneminde çok çok fazla görülmesine rağmen Bizans’ı yıkımdan kurtaramamıştır.
Bizans’ı asıl yıkan mezhep bölünmesidir, kurulduğu tarihten beri Hıristiyanlığın kontrol merkezi olmasına rağmen, Ortodoks mezhebini benimsemesi, Katolik Hıristiyanlarca düşman kabul edilmiştir, bu durum Bizans’ın sonunu getirmiştir.
.
Katolik-Latin ile Ortodoks-Kiril savaşı, hiç bitmeyen savaş olarak günümüzde de devam etmektedir.
.
Mezhep savaşları dünyadaki birçok savaşın nedenidir, ve bu sebepten birçok devlet yıkılmıştır.
.
Mustafa Kemal, Milliyetçi Türkiye’yi kurarken mübadele dönemini oluşturmuştur, mübadele Türkler ve Türk olmayanlar arasında yapılmamıştır, mübadele Müslüman ve Müslüman olmayanlar arasında yapılmıştır, Osmanlı dönemini zayıflatan en önemli unsur dinler arası yönetimdir, Osmanlı’da Müslüman yargıçlar sadece Müslümanları yargılamış ve Hıristiyan ile Musevi inancı insanları kendi din adamları tarafından yargılanmıştır, bu durum Osmanlı’nın elini bağlamıştır, yeni yönetimde yargıda da eşitlik sağlanmıştır.